χώρα/χωράφι/χωρά - Διαδικασία

 

Το εικαστικό έργο «χώρα/χωράφι/χωρά. Όσα έζησε το δέντρο» ως αποτέλεσμα πειραματισμών και αποτυπώσεων με εργαλείο τη συμμετοχική έρευνα δράσης βασισμένη στην τέχνη

Αθανασιάδου Ε., Αλεξίου Α., Μπαλτάς Χ., Παπαδοπούλου Μ.

Στο πλαίσιο της έκθεσης: «Η ΣΟΦΗ ΕΛΙΑ», η οποία συστήνει στο κοινό τη μεθοδολογία της συμμετοχικής έρευνας δράσης βασισμένης στην τέχνη, παρουσιάστηκε το συμμετοχικό έργο χώρα/χωράφι/χωρά. Όσα έζησε το δέντρο. Πρόκειται για μια εγκατάσταση αποτελούμενη από τέσσερα μέρη, τρία στατικά και ένα μεταβαλλόμενο ψηφιακό. Η σημειολογία του τετράπτυχου και το ζήτημα της σύνδεσης της έννοιας με την τέχνη είναι εμπνευσμένη από το συγγραφικό έργο της Spivak Gayatri-Chakravorty (βλ. «Η αρπαγή της Ευρώπης από τον ταύρο των αγορών», εκδόσεις Νήσος, 2012).

Για την παραγωγή και συναρμογή του τελικού υλικού, ακολουθήσαμε την παρακάτω μεθοδολογία.

-          Εστιασμένη συζήτηση γύρω από την προτεινόμενη θεματική, της ελιάς, όπου προέκυψαν κοινωνικοπολιτικές συνδέσεις με το δέντρο ως σύμβολο.

-          Συγκέντρωση αρχειακού και βιωματικού υλικού - φωτογραφίες, χειρόγραφα, ιχνογραφήματα, προφορικές ιστορίες, φυσικά θραύσματα.

-          Θεωρητική πλαισίωση των ατομικά επιλεγμένων στοιχείων ώστε να υποβοηθηθεί η επιλογή του υλικού και να καταστεί δυνατή μια συλλογική αφήγηση.

-          Χαρτογράφηση του υλικού.

-          Συνάρθρωση του υλικού πάνω στους άξονες ανάλυσης που αναδύθηκαν για τη δημιουργία ενός συμπλόκου που δομείται γύρω από την ελιά.

Οι κοινωνικοπολιτικές προεκτάσεις που προέκυψαν από την εστιασμένη συζήτηση και οι μορφολογικές ταυτίσεις που προέκυψαν από το υλικό, μας προσανατόλισαν σε σχέση με τους άξονες. Οι άξονες έχουν τρία επίπεδα ανάλυσης: το χρόνο (παρελθόν, παρόν, μέλλον), την ανατομία του δέντρου (ρίζες, κορμός – κλαδιά, φύλλα – καρπός - άνθη) και τον τόπο (χώρα, χωράφι, χωρά).

 

Οι συσχετισμοί που έγιναν σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο, μας επέτρεψαν να αφουγκραστούμε τις ζωές μας:

«αφήσαμε να καούνε τα δάση έτσι για πλάκα κι εμείς επικεντρωθήκαμε στο δέντρο του μαλάκα» (Εκτός ελέγχου – Killah P).

Το θέμα  είναι αυτό του βιωμένου χρόνου στην παιδική ηλικία, αλλά και την ενήλικη της ελιάς...Η έννοια της φύσης κλονίζεται.

 

Ένας φαύλος κύκλος υπαρξιακός- σωματικός γεμάτος τροφή στο σώμα και στην ύπαρξη που "χάνεται" και μας επιστρέφει στη ζωή και στον θάνατο.

Η γεωγραφία της ενηλικίωσης. Χωροταξία του τραύματος. Μνήμη, ἕξις, φαινόμενο.

 

Αυτή η διαδικασία εμπεριέχει ένα κομμάτι εκπαιδευτικό και φέρνει σε επαφή τη θεωρία με τη δράση. Ο άνθρωπος που έχει βιώματα σε σχέση με την ελιά, αποκτά ένα νέο βλέμμα και ερεθίσματα γύρω από την ελιά και την ίδια στιγμή εκείνος που δεν έχει βιώματα, αποκτά ένα φαντασιακό αισθητηριακό βίωμα. Αυτό αφορά τόσο τα άτομα που προσεγγίζουν το έργο ως επισκέπτες, όσο και αυτά που το δημιούργησαν.